Malatya’nın kalbi, 6 Şubat 2023 depremlerinde yerle bir olan merkez çarşı bölgesinde atarken, şehrin simge mekanlarından Bakırcılar Çarşısı’nın yeniden inşası umut vaat ediyor. Ancak, çarşı inşaatında sona yaklaşılırken ortaya atılan bir iddia, esnafı adeta şoke etti: Yeni Bakırcılar Çarşısı, sadece satış mağazası olarak kullanılacak ve demir işleri gibi geleneksel imalat faaliyetlerine kapatılacak. Depremde dükkânlarını kaybeden ve Babuktu’daki geçici çarşıda ayakta kalmaya çalışan bakırcı esnafı, bu kararın kendilerini sanayi bölgesine ya da TOKİ konutları arasına sıkışmış bir belirsizliğe mahkûm ettiğini söylüyor. “Yüzyıllık zanaatımız bitiyor mu?” diye soran esnaf, Malatya Büyükşehir Belediyesi’nden ve TOKİ’den bir açıklama bekliyor. Deprem felaketiyle sarsılan Malatya’da, Bakırcılar Çarşısı’nın ruhunun kaybolacağı korkusu, esnafı ve halkı endişelendiriyor.
ESNAFI ÇARESİZ BIRAKIYOR
Bakırcılar Çarşısı, çarşı projesinin ilk temellerinden biri olarak öne çıkıyordu, ancak imalat yasağı iddiası, bu umudu gölgeliyor. Babuktu’daki geçici çarşıda 200’e yakın esnaf, dükkânlarının geleceğini merak ederken, sanayi bölgesinin taşınma veya TOKİ konutları arasında sıkışıp kalma ihtimali, esnafı çaresiz bırakıyor. Malatya’nın kültürel mirası olan demir işçiliği ve bakırcılığın, sadece “satış”a indirgenmesi, esnafın alın terini ve zanaatını hiçe sayan bir karar olarak değerlendiriliyor.
MALATYA’NIN YÜZ YILLIK ZANAAT MERKEZİ
Bakırcılar Çarşısı, Malatya’nın yüz yıllık zanaat merkezi. Deprem öncesi 300’e yakın dükkânda, bakır ve demir işçiliğiyle geçinen esnaf, şehrin ticari ve kültürel kimliğini şekillendirdi. Ancak yeni çarşıda imalatın yasaklanacağı iddiası, bu geleneği tehdit ediyor. İddiaya göre, belediye ve TOKİ, çarşının modern bir “alışveriş merkezi” havasına bürünmesini planlıyor. Demir dövme, bakır işleme gibi gürültülü ve tozlu işlerin, çevre sakinlerini rahatsız edeceği gerekçesiyle yasaklanacağı konuşuluyor. Esnaf, “Zanaatımız olmadan biz neyiz? Satış mağazası, market mi açalım?” diye tepki gösteriyor. Babuktu’daki geçici çarşıda, konteynerlerde zor şartlarda çalışan esnaf, yeni çarşıya taşınma umuduyla ayakta kalmaya çalışırken, bu kararın kendilerini sanayi bölgesine ya da belirsiz bir geleceğe ittiğini düşünüyor.
“ZANAATIMIZ ELİMİZDEN ALINMASIN”
Yıllardır çarşıda ter döktüğünü belirten ve ismini vermek istemeyen esnaf, “Ben 30 yıldır bakır dövüyorum, kalay yapıyorum, dedemden öğrendim, babamdan devraldım. Bu zanaat, Malatya’nın ruhu, bizim ekmeğimiz. Depremde dükkânım yıkıldı, Babuktu’da konteynerde çalışıyorum. Elektrik kesiliyor, su yok, ama pes etmedik. Yeni çarşı yapılacak dediler, umutlandık. Kaç yıldır teslim edilmesini bekliyoruz. Şimdi ne duyuyoruz? İmalat yasak, sadece satış olacak! Bu ne demek? Bakırcılar Çarşısı’nı markete mi çevireceksiniz? Biz bakır dövmeden, demir işlemeden nasıl geçinelim? Mağaza açacak paramız mı var? Sanayi bölgesine git deseler, orası uzak, müşteri gelmez. Burası da evler arasında kalıyor. TOKİ konutları arasında ne iş yapalım? Depremde her şeyimizi kaybettik, şimdi zanaatımızı mı alıyorsunuz? Belediye, TOKİ, kimse bize bir şey söylemiyor. Babuktu’da ne olacağız, yeni çarşıda ne yapacağız, bilen yok. Yetkililer gelsin, bir gün bizimle otursun, görsün halimizi. Bu çarşı, Malatya’nın kalbi. İmalat olmazsa, bu kalp durur. Çekiç sesleriyle uyanan Malatya’nın ruhu kaybolur. Biz sabahları dükkanı açtığımızda başlardık çekiç dövmeye esnaf yoldan geçen vatandaş çekicin sesine ritim tutardı. Şimdi ne olacak? Çocuklarım bu mesleği devam ettirmek istiyor, ama nasıl? Geleceğimiz belirsiz, alın terimiz hiçe sayılıyor. Bizi dinlesinler, bu yasağı kaldırsınlar. Zanaatımız ölmesin, Malatya’nın ruhu sönmesin. Belki ağır demir işleyen mekanları kapatabilirler ama böyle parça başı çalışan tamamen kendi el işçiliğiyle iş gören sanat icra eden işyerlerine dokunmasınlar. Onlar olmazsa bakırcı da olmaz çarşısı da olmaz. Diğer AVM’lerden ne farkı kalır.” dedi.>>MEHMET TURAN ÇİĞDEM
EDİTÖR
