Malatya’da 6 Şubat depremlerinin yaralarını sarmaya çalışan besiciler, yüksek saman ve yem fiyatlarıyla mücadele ediyor. Geçen yıl tonu 2 bin 300 TL olan buğday samanı, bu yıl sezonda 4 bin 500 TL’nin altına düşmezken Ekim ayı itibariyle 7 bin 200 TL’ye yükseldi. Samandaki enflasyon yüzde 313’ü buldu. Bunca maliyet artışına rağmen et ve süt fiyatlarının sabit kalması, depremzede üreticileri çaresiz bırakıyor. Üreticiler saman fiyatlarının altın ve gümüşten fazla artmasını anlamlandıramadıklarını söylerken fiyat artışında stokçuların etkili olduğu düşünülüyor.
6 Şubat 2023 depremlerinin ağır yıkım bıraktığı Malatya’da, depremzede besiciler bir yandan evlerini ve ahırlarını yeniden inşa etmeye çalışırken, diğer yandan artan saman ve yem fiyatlarının yükü altında eziliyor. Hasat sezonun ton fiyatı ton başına 4 bin 500 TL’nin altına düşmeyen buğday samanı ekim itibariyle 7 bin 200 TL’ye kadar çıkması besicileri kara kara düşündürüyor. Et ve süt fiyatlarının yerinde sayması, üretim maliyetlerini karşılamaya yetmezken, üreticiler hükümetten acil destek bekliyor. Malatya’nın tarım ve hayvancılık sektörü, bu ekonomik krizle başa çıkmakta zorlanıyor.
FİYATLAR CEP YAKIYOR
Malatya, deprem felaketinin ardından ekonomik toparlanma mücadelesi verirken, tarım ve hayvancılık sektörü ciddi bir krizle karşı karşıya. Geçen yıl hasat sezonunda tonu 2 bin 300 TL’den satılan buğday samanı, kışın çıktığı zirvenin, yani 4 bin 500 TL’nin altına inmedi. Sezonun sona ermesiyle birlikte 7 bin 200 TL gibi yeni bir zirveye ulaşması ise kimsenin beklemediği bir durum. Yem fiyatlarındaki yükseliş de besicilerin maliyetlerini katladı. Et ve süt fiyatlarının ise neredeyse sabit kalması, üreticilerin kâr marjını eritti. Malatya’da hayvancılıkla geçimini sağlayan depremzede aileler, bu fiyat dengesizliği nedeniyle ahırlarını kapatmayı bile düşünüyor. Malatyalı üretici Bayram Alıcı, saman fiyatlarındaki artışın besiciler üzerindeki etkisini değerlendirdi: “Deprem zaten Malatya’daki çiftçiyi perişan etti. Ahırları yıkılan, hayvanlarını kaybeden üreticiler, bir de bu yüksek saman ve yem fiyatlarıyla mücadele ediyor. Et ve süt fiyatları artmıyor, ama maliyetler 3 katına çıktı. Bu sürdürülebilir değil. Hükümetten bu fiyatlara müdahale etmeli.” Alıcı, saman ve yem fiyatlarının kontrol altına alınması için sübvansiyon veya teşvik programlarının şart olduğunu vurguladı.
“AHIRLAR KAPANABİLİR”
Malatya’nın Battalgazi, Yeşilyurt, Akçadağ ve Doğanşehir gibi hayvancılığın yoğun olduğu ilçelerinde, besiciler artan maliyetler nedeniyle çaresiz. Deprem sonrası geçici barınaklarda yaşamaya devam eden birçok üretici, hayvanlarını beslemek için yeterli kaynağı bulmakta zorlanıyor. Yerel bir besici, “Geçen yıl samanı 2 bin 300 TL’ye alıyorduk, bu yıl 4 bin 500 TL’ye aldık şimdi de 7 bin TL’yi geçmiş. Yem deseniz, o da uçtu gitti. Süt ve et fiyatları aynı, nasıl geçinelim? Depremde evimizi, ahırımızı kaybettik, şimdi de bu fiyatlar bizi bitiriyor.” diyerek isyan etti.
Besiciler, saman fiyatlarını “sarı altın” olarak nitelendirerek tepkilerini dile getiriyor. Bir üretici, “Malatya’da saman altınla yarışıyor! 1 gram altın 5 bin 500 TL, 1 ton saman 7 bin 200 TL. Depremzede besici ne yapsın? Devlet nerede?” paylaşımıyla dikkat çekerken, başka bir kullanıcı, “Et ve süt fiyatları artsa bile bu maliyetlerle kâr etmek imkânsız. Çiftçi desteklenmezse hayvancılık biter.” yorumunu yaptı. Bu tepkiler, Malatya’daki besicilerin yaşadığı ekonomik çıkmazı gözler önüne seriyor.
DEPREM BÖLGESİNDE ÇİFTE MAĞDURİYET
Malatya, deprem felaketi sonrası tarım ve hayvancılık sektöründe büyük kayıplar yaşadı. Yıkılan ahırlar, telef olan hayvanlar ve üretim zincirindeki aksamalar, besicileri zor durumda bıraktı. Üstüne bir de saman ve yem fiyatlarındaki artış eklenince, sektör adeta can çekişiyor. Bir çok işletme deprem sonrasında faaliyetlerini durdururken kalan işletmeler ise artan maliyetler nedeniyle ayakta kalmakta zorlanıyor. Yerel bir veteriner hekim, “Besiciler hayvanlarını beslemek için borç alıyor, ama bu borçları ödeyecek gelir yok. Saman ve yem fiyatları bu kadar yüksekken, süt ve etten kazanılan para maliyeti karşılamıyor. Çoğu besici ahırını kapatmayı düşünüyor.” dedi. Besiciler, saman ve yem fiyatlarının kontrol altına alınması için hükümetten sübvansiyon veya doğrudan destek talep ediyor.>>MEHMET TURAN ÇİĞDEM
EDİTÖR
