Malatya’ya yakınlığıyla bilinen ve bu yakınlık nedeniyle çok sayıda kayısı ağacı yetiştirerek Malatya ekonomisinden faydalanan Elazığ’ın Baskil ilçesi, dünya çapında “Malatya kayısısı” olarak bilinen kayısıyı “Baskil kayısısı” olarak tescil ettirme girişiminde bulunması, Malatya’da tepkiyle karşılandı. MHP Elazığ Milletvekili Semih Işıkver’in, “Malatya tescili çiftçimizin emeğine haksızlık” iddiası, şehirde Malatya’nın ekonomik ve kültürel mirasına zarar verme çabası olarak görülüyor. Malatyalılar, “Kayısı bizim kimliğimiz, bu girişimi kınıyoruz!” diyerek girişime tepki gösteriyor.
Elazığ’ın Baskil ilçesinin, Malatya kayısısını “Baskil kayısısı” olarak tescil ettirme girişimi, Malatya’da gündemi sarstı. MHP Elazığ Milletvekili Semih Işıkver’in, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Kacır ile görüşerek sarf ettiği, “Baskil kayısısının Malatya kayısısı olarak anılması çiftçimizin emeğine haksızlıktır” sözleri, Malatya’da büyük tepki çekti. Malatya kayısısı, dünya pazarında “Malatya Apricot” olarak tanınan, 2011’de coğrafi işaret tescili almış bir marka. Bu girişimin, Malatya’nın alın teriyle inşa ettiği ekonomik ve kültürel mirası gölgelemeye çalıştığı iddia ediliyor. Daha önce Baskil ilçesinin kayısı festivali de düzenlemiş olması kamuoyunda Malatya markasına zarar verecek bir girişim olarak değerlendiriliyor.
MALATYA’NIN İMKANLARIYLA İHRAÇ EDİLİR
Malatya, 6 Şubat 2023 depremlerinde 130 binden fazla bağımsız birimin hasar görerek yıkıldığı bir şehir. Geçmişte sporla başlayan şehirler arasındaki tatlı rekabet deprem gecesi Malatya’nın yardımına ilk Elazığ’ın koşmasıyla sona ermiş ve iki şehir bir birine kardeş şehir olarak hitap etmeye başladı. “Dünya Kayısı Başkenti Malatya’nın” küresel çapta bir marka haline gelmesini sağlayan kayısının kıymetini Baskil anladı. Malatya’ya coğrafi yakınlığı nedeniyle neredeyse tüm ekonomik ilişkilerini Malatya ile yürüten Baskil ilçesi, yıllar öncesinde bu coğrafi yakınlığı değerlendirerek Malatya gibi kayısı üretimine girişmiş, kaliteli işçilik ve uygun iklim koşullarıyla birlikte Malatya kayısısına yakın kalitede kayısı üretimine başlamıştı. Yıllar içerisinde ilçenin neredeyse tek gelir kaynağı olan kayısı feribot vasıtasıyla Malatya’ya gelir buradaki Şire Pazarı vasıtasıyla ihracatçılarla buluşur ve dünya pazarındaki tüketicisine ulaşır. Elazığ’ın kayısı Baskil ismi ile tescillendirme girişimi Malatya’da tepkiyle karşılandı. İlçede bu yıl ikincisi düzenlenen Baskil Kayısı Festivali ilçenin tescil çabalarını desteklerken Malatya Turgut Özal Üniversitesi Rektörü Recep Bentli’nin bu festivale katılımı sürece destek mahiyetinde olmuştu.
MARKAMIZA ZARAR VERME ADIMI
Malatya, dünya kuru kayısı üretiminin %70’ini, Türkiye ihtiyacının ise %90’ını karşılıyor; kayısı ihracatı 2024’te don hasarına rağmen 410 milyon doları aştı. Malatya kayısısı, küresel Pazar baskısı, zirai don ve yüksek maliyetlere rağmen marka değerini korurken Malatya’nın rakip olarak endişe ettiği yer Fergana Vadisiyken Malatya’yı zorlayacak olan Baskil girişimi olacak gibi görünüyor. Baskil’in, verimli topraklarında yetişen kayısısını ayrı bir coğrafi işaretle tescil ettirme talebi, Malatya’nın kayısı markasına zarar verecek bir adım olarak değerlendiriliyor. Malatyalılar, “Kayısı bizim alın terimiz, kimseye kaptırmayız. Baskil kayısısı Malatya’nınkine benzediği için itibar görüyor” derken, Işıkver’in, “Malatya kayısısı sadece Malatya sınırlarını kapsasın” sözleri, Malatya gündemini meşgul etmesi bekleniyor.
410 MİLYON DOLARLIK İHRACATIMIZLA KIYASLANAMAZ
Işıkver’in, “Baskil kayısısının kendine has lezzeti var, Malatya kayısısı olarak anılması yanlış” iddiası, Malatya’nın uzun yıllardan gelen emeğini hiçe sayıyor. Malatya kayısısı, 2011’de coğrafi işaret alarak dünya pazarında marka oldu; 50’den fazla ülkeye ihracat yapıyor. Baskil’in düşük miktarda olan üretimi, Malatya’nın 410 milyon dolarlık ihracatıyla kıyaslanamaz. Işıkver’in, “Bu tescil çiftçimizin emeğine haksızlık” demesi, Malatyalı çiftçilerin alın terini görmezden gelen bir söylem. Malatya, kayısıyı dünya markası yapmak için yıllarca çalıştı; Şire Pazarı, festivaller ve ihracatla bu mirası inşa etti. Baskil’in, bu başarıyı “kendi lezzetimiz biricik” demesi 9 milyon kayısı ağacına emek veren Malatya çiftçisinin emeğini gölgeliyor.
“BU YANLIŞ TESCİL ÇİFTÇİMİZİN EMEĞİNE HAKSIZLIKTIR” DEDİ.
Baskil kayısısının, Elazığ’a özgü bir ürün olduğuna dikkat çeken Işıkver şunları söyledi: “Son derece verimli topraklarıyla tarımsal üretimin önde gelen şehirlerimizden biri olan memleketimiz Elazığ’ımızda, Baskil ilçemizde üretilen kayısımızın kendine has, son derece farklı bir lezzeti vardır. Buna rağmen kayısının ‘Malatya kayısısı’ olarak anılması kabul edilebilir değildir. Bu yanlış tescil, toprağımızın bereketiyle helal kazancın peşinde olan çiftçilerimizin emeğine haksızlıktır. Sanayi ve Teknoloji Bakanımız Sn. Mehmet Kacır ile konumuz Elazığ Kayısımızdı. Son derece verimli topraklarıyla tarımsal üretimin önde gelen şehirlerimizden biri olan memleketimiz Elazığ’ımızı Baskil ilçesinde üretilen kayısımızın kendine has son derece farklı bir lezzeti olmasına rağmen kayısının “Malatya kayısısı” olarak anılması kabul edilebilir değildir. Bu yanlış tescil; toprağımızın bereketiyle bereketlenen helal kazancın peşinde olan çiftçilerimizin emeğine haksızlıktır. Tescil bakımından Malatya kayısısının sadece Malatya il sınırlarını kapsaması; her bölgemizin ve memleketimizin her köşesinin kendisine has olduğu; Elazığ/ Baskil kayısımızın ise bizler için biricik olduğunu Sayın Bakanımıza arz ettik. Kalbimiz ve aklımız, her daim memleketimizle, pek kıymetli hemşehrilerimizle…"
Ayrı bir marka oluşturmak isteyen Işıkver’in girişimi akıllara, “Malatya Dünya Kayısı Ticaret Merkezi olmazsa Baskil kayısısı nasıl Pazar bulacak?” sorusunu getirdi.>>MEHMET TURAN ÇİĞDEM
EDİTÖR
